منابع طبیعی و محصولات اصفهان از دیدگاه سیاح خارجی: ژان اوتر فرانسوی

منابع طبیعی و محصولات اصفهان از دیدگاه سیاح خارجی: ژان اوتر فرانسوی

اسپاهان شهر بسیار کهن و بسیار بزرگی است که در جلگه وسیعی ساخته شده و از هر سو به کوه منتهی می شود. نام درست آن سپاهان، یعنی جایگاه سپاهیان بوده است، از این رو به این نام خوانده شده است. شاهان ایران بیشتر سربازان خود را در آنجا گرد می آوردند، در آغاز از چهار روستای: شیران، کسک، جویبار و دشت که بوسیله طهورث و جمشید ساخته شده تشکیل گردیده است. کیقباد آن را پایتخت خود قرار داده و از همه جا نیرو و نفوس به آنجا آورده است، گروه زیادی یهودی هم، در زمان سلطنت بخت النصر، در محلهای جایگزین شده اند که آن را یهودیه یا یهودی نشین می نامند رزرو تور اصفهان. حسن رکن الدوله، پسر بویه دیلمی، دور آن دیوار جنگی به درازای ۲۲ میل ساخت و ۱۲ دروازده بر آن استوار کرد. این شهر ۱۲ محله دارد که هر یک شهری به شمار می رود.

خانه ها را از خشت و گل ساخته اند، زیرا چوب و سنگ در اسپاهان کم است. بیشتر بناها، طاقدار است. جلو هر یک ایرانی ساخته شده است. دیوارها سفید و آئینه کاری است. طاقها، طلاکاری شده و با رنگ آبی آسمانی رنگ آمیزی شده است. در بیشتر خانه ها، حوضخانه فواره دارد، ساخته اند که هم برای نیاز و هم برای خوشگذرانی است. و در هر خانه یک حلقه چاه و منبع آبی استوار کرده اند. آفر تور اصفهان

زاینده رود

گرچه زمین اسپاهان خیلی خشک است. اما در همه جای آن در ژرفای کم، به آب می رسند، که شورمزه، گچی، و سنگی است. ولی بر آب زاینده رود برتری دارد. در ازای این رودخانه ۱۵۰ کیلومتر است و سرچشمه آن در نزدیکیهای جوی سرد در زردکوه لرستان است. پس از اینکه از رودبار گذشت، به فیروزان می رسد و در بین اصفهان و جلفا، از زیر یک پل سنگی به نام سی و سه پل می گذرد و در پایان، در مرداب گاوخونی، در بخش رودشتن، فرو می رود. اگر به این رودخانه نام زاینده رود داده اند. به سبب زایش این رود، در مسیر جریان است. طول راه، شاخه های بسیار از این رودخانه برای آبیاری جدا می کنند و در تابستان ها از آب آن به اندازه ای گرفته می شود که دیگر چیزی نمی ماند و بی آنکه پاها خیس شود، می توان از آن گذشت. در زمستان ها آب فراوان است و سبب حاصلخیزی می شود. از این رو، به زاینده رود نام رودخانه زر، هم داده اند. قیمت تور اصفهان

میوه و سبزی در اصفهان

چه در اصفهان و چه در جلفا که شهر کوچک ارمنی نشین کنار آن است. باغچه ها و باغ های بی شماری دیده می شود و تمام سبزیجات سال که در اروپا یافت می شود، از آن جاها به دست می آورند. یک گونه هلو در این شهر یافت می شود که بسیار درشت تر و لطیف تر و شیرین تر از جاهای دیگر است. و نیز گونه های خربزه آن در زمانهای متفاوت به دست می آیند که هرگاه یکی تمام شود. دیگری به بازار می آید به طوری که در تمام سال می توان به این میوه دست یافت. آخرین گونه آن وقتی رسیده و خوب خواهد شد که مدتی در زمستان، در سقف خانه ها و انبارهای خشک و خنک آویزان نگهداشته شود، در اصفهان، برنج، گندم، جو، جو سیاه و یولاف ذرت، فراوان و ارزان است.

حیوانات اهلی در اصفهان

نژاد گوسفند اینجا، خوب است، و گوشت آن خیلی چرب می باشد. دنبه گوسفندان بزرگ و آویزان و تا زمین کشیده می شود و درازی و پهنای آنها برابر است. این دنبه فشرده ای از چربی می باشد که آن را آب کرده و برای روشن کردن چراغ به کار می برند. ثروتمندان از گوشت آنها نمی خورند، شاید از نظر مذهبی مانعی داشته باشد، یا اینکه برای تندرستی خوب نباشد. می گویند در گرمای خشک، موجب بیماریهای جگر و بروز صفرا، می شود. اما مردم کم درآمد از آن غذا درست میکنند ولی در تابستان ها کمتر خورده می شود.

مرغان و پرندگان و شکار

در اسپاهان پرندگان خوب و خوراکی فراوان است. در این شهر مرغان تخمگذار خیلی درشت تر و فربه تر از آنچه دیده بودم، پرورش می یابد. این مرغان گوشتشان سیاه رنگ است. در ایران شکار همگانی است و متأسفانه مردم، در از بین بردن پرندگان مفید، غمی به خود راه نمی دهند شکار خرگوش در اصفهان برای فروش به اروپائیان است. ارمنی ها هم مانند مسلمانان معمولا خرگوش نمی خورند. در بخش های اطراف این شهر قرقاول دیده نمی شود، اما کبک فراوان است و گونه ای از آن بسیار درشت بوده و پرهای زیبایی دارد که در اروپا دیده نمی شود. کوهستان ها پر از گوزن شاخ پهن است، شیر یافت نمی شود، پلنگ فروان است. گراز اگر چه خیلی درشت است اما خطر ندارد. این حیوان خسارات زیادی به کشت زارها وارد می کنند و اگر آن را شکار می کنند برای جلوگیری از خرابکاری و زیان است، نه برای خوردن.

پارچه و قماش در اصفهان

انگلیسی ها و هلندی ها در شهر اصفهان هر کدام دارای تجارت خانه ای بوده اند و مسئول واردات قماش و پارچه هلندی، چینی، داروها و ادویه های هندی و دیگر کالاهای خارجی به ایران بودند. این تاجران بیگانه در زمان های قبل سود های زیادی از فروش کالاهای خود در ایران می بردند ولی امروزه به علت فقر و بدبختی حاکم بر کشور، که در اثر حمله های متعدد به ایران رخ داده، اوضاع مانند قبل نیست و مردم به سختی خوراک روزانه خود را به دست می آورند.

بناهای مهم و ارزشمند اصفهان از دیدگاه سیاح خارجی: ژان اوتر فرانسوی

بناهای مهم و ارزشمند اصفهان از دیدگاه سیاح خارجی: ژان اوتر فرانسوی

دکان و بازار

دکان ها و دهنه های تاجران و صنعتگران اصفهان در بازار قرار دارد. معماری بازارها به شکل کوچه های سر بسته و طاق داری است که بر فراز گنبدهای آن روزنه ای قرار دارد که از آن نور به داخل بازار می آید. در بازار علاوه بر پارچه های معمولی و بافته شده از زر و بافته شده از نخ نقره ای، گلابتون، سنگ های قیمتی و گران بها، فیروزه، الماس، یاقوت، زمرد و غیره به فروش می رسد که بسیاری از آنها را نیز تور اصفهان مرداد 98 از خارج وارد می کنند.

محله ها و میدان ها

در محله های اسپاهان، میدان های فروش اسب، غلات و میوه جات درست کرده اند. میدان شاه، بسیار زیبا و منظم و بزرگ است و در هیچ کشوری در دنیا، مانند آن را ندیده ام، عالی قاپو (کاخ شاهان) را در یک سمت آن با آجر ساخته اند، بسیار زیبا و بلند و با گنجایش است. چون از مدت ها پیش کسی در آن سکونت نداشته، رو به خرابی رفته است. هیچ چیز و هیچ جا را زیباتر از تالار پذیرایی شاهان ندیدم. این تالار هم کف ساختمان و خیلی بزرگ است. چند قطعه فرش زیبا و گلیم و چند پیکره نقاشی شده که مطلوب ذوق و سلیقه اروپائیان است در آن باقیمانده که مراسم پذیرایی از فرستادگان کشورها را نشان می دهد. تا آنجا که توانستم داوری کنم این نقاشیها یا کار هنرمندان اروپایی است و یا به پیروی از سبک آنها کشیده شده است. برای رسیدن به تالار بزرگ، از ایوان و یا از تالار دیگری که سقف آن وسیله چهل پایه چوبی که روی آنها نقاشی شده و آئینه کاری آن می درخشد، باید گذشت. ایرانیان اینگونه هنرها را می پسندند.

کمی دورتر، در سمت دیگر میدان، مسجدشاه را ساخته اند. این مسجد بزرگ و قشنگ است و در ورودی آن نقره ای و زیبا است و حیاط بزرگی دارد. در اسپاهان مساجد - کاروانسراها و حمام های پاک و خوب فراوان است. در کارخانه های مهمات سازی اسلحه های شاهی خوب می سازند. شاهان گذشته، همیشه آرایش خانه خود را با کتابخانه سلطنتی که در خزانه های سلطنتی ایجاد می شد، حفظ می کردند. ضرابخانه پیوسته سکه می زند، پارچه های زربفت، طلاکاری و ابریشمی گیلان با کوشش زیاد بافته می شود چرم اصفهان بسیار عالی است که بیشتر آنها از پوست خر، به دست می آید و از آنها کفش می سازند. تور اصفهان شهریور 98 (چرم ساغری)

ورود به شهر اصفهان

وقتی به اسپاهان رسیدیم به خانه میرزا شفیع رفتم، منزلش تا اندازه ای بزرگ است و در زمان نادر شاه به دارائیش افزوده شد. این پادشاه در برابر خدمات وی، پاداش به او داده است، و در زمان ورود من به اصفهان او ادب و نزاکت را تا به آنجا کشانید که می خواست تمام مدتی را که در این شهر هستم در خانه او به سر برم. بسیار سپاسگزار شدم و چهار روز نزد او ماندم تا اسباب کار خود را مرتب کنم. سرپرست فرقه مذهبیون مسیحی به نام کا پوسین در اصفهان خانه ای داشت، نزد من می آمد و خانه ای در اختیارم گذارد و من هم پذیرفتم.

چهارباغ

پس از چند روز هر دو سفیر کبیر (ترکیه و ایران به پایتخت رسیدند. آنها را در سمت چهارباغ جای دادند، چهارباغ خیابان بزرگی است که از دروازه شهر آغاز می شود و به پل بزرگ سنگی اسی و سه پل ) می پیوندد، درختان چنار، به آن زیبایی داده و زمین های دو طرف گل کاری شده است. آبی که از وسط آن می گذرد، در مسیر خود در چند حوضچه می ریزد. روی هم رفته جای بسیار شاد و دلنوازی ساخته شده تور اصفهان و یکی از گردشگاهای بی نظیر به شمار می رود.

پل خواجو در اصفهان

پل خواجو در اصفهان

یکی از شهرهای توریستی و تاریخی و پرجمعیت ایران شهر اصفهان است که در مرکز کشور واقع شده است و به عنوان سومین شهر پرجمعیت ایران شناخته می شود. این شهر به علت وسعت و جاذبه های گردشگری و تاریخی فراوانی که دارد در بین مردم به نصف جهان شهرت یافته است و بسیای از آثار تاریخی موجود در آن در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

گفتنی است که شهر اصفهان در زمان حکمرانی سلسله ی صفویان، پایتخت ایران شده است و در آن زمان رونق زیادی گرفته است. به همین علت است که قدمت بیشتر آثار تاریخی موجود در اصفهان به دوره ی صفویه برمی گردد. یکی از این جاذبه های گردشگری، پل خواجو است که بر روی زاینده رود قرار دارد. در اصفهان پل های زیادی وجود دارند که دو سوی زاینده رود را به هم متصل می کنند، اما پل خواجو قطعا یکی از زیباترین پل های شهر اصفهان است تور اصفهان. گفتنی است نام این پل در سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.

بر طبق اسناد تاریخی پل خواجو در سال 1060 هجری قمری به دستور شاه عباس دوم که یکی از شاهان صفوی است، ساخته شده است و یکی از زیباترین پل های جهان در عصر خود بوده است. این پل در واقع محلی برای گذر بوده است و ساختمان وسطی آن نیز که شاه نشین نام دارد، محلی برای اقامت موقت شاه بوده است. بارها در کتب تاریخی ذکر شده است که پل خواجو در جشن های مختلف آذین بندی می شده است و مردم تور اصفهان تابستان 98 در کنار آن به شادی می پرداخته اند. بنابرین می توان گفت که این پل چه در زمان گذشته و چه در زمان حال، محلی برای گردهمایی مردم بوده است. امروزه نیز با این که در اکثر اوقات آبی در زاینده رود وجود ندارد، مردم شب ها در کنار پل خواجو جمع می شوند و به ساز و آوازی که معمولا در نزدیکی پل برپاست گوش فرا می دهند.

یکی از ویژگی های منحصر به فرد پل خواجو، راز و رمزهایی است که در معماری این بنا وجود دارد. عرض این پل 12 متر و طولش به 132.5 متر می رسد و در ساخت آن شگفتی های بسیاری وجود دارد. از جمله ی این شگفتی ها می توان به مصالح مورد استفاده در ساخت پل، شکل آن ها، پی پل و محاسبات دقیقی که برای تحمل نیروی آب انجام شده است، اشاره کرد. همه ی این موارد بوده است که باعث شده پل خواجو در سال های طولانی آسیبی نبیند و در اثر فشار آب و استفاده های مکرر در طول قرن های زیاد از بین نرود. به همین دلیل است که کارشناسان پل خواجو را نقطه ی اوج هنر و صنعت پل سازی در ایران می دانند و هوش و مهارت سرشار معمار آن را مثال می زنند.

علاوه بر ویژگی های منحصر به فرد سازه ی پل خواجو، ویژگی های ظاهری خاصی نیز در این پل رعایت شده است که از جمله ی آن ها می توان به رعایت اصول تقارن و تناسب در این پل اشاره کرد. علاوه بر این طراحی ظاهر پل به گونه ای است که از بالا شبیه به یک عقاب به نظر می رسد که پرهای خود را بر روی رودخانه ی زاینده رود گشوده است. از طرفی گفته می شود که اگر از طبقه ی پایین پل و زاویه ی 39 درجه نسبت به افق به بنای پل تور اصفهان تیر 98 نگاهی بیندازید، شمعی را با اشک های آن مشاهده خواهید کرد.

از دیگر ویژگی های خاص و مهم پل خواجو می توان به این موضوع اشاره کرد که این پل در مواقع لزوم می تواند به سد تبدیل شود و عملیات خاصی برای تبدیل پل خواجو به سد وجود دارد. در این صورت دریاچه ای در پشت سد جمع می شده است که چشم انداز زیبایی داشته است و محلی برای قایقرانی نیز به شمار می رفته است. گفته می شود که در این زمان ها شاه و بزرگان و امیران وی در قسمت شاه نشین پل که در وسط آن قرار دارد، اقامت می کرده اند و به تماشای قایقرانی می نشسته اند.

شاید برای شما جالب باشد که بدانید در اصل پل خواجو بر روی خرابه هایی از پلی که به دوره ی تیموری مربوط بوده است، بنا شده است. در آن زمان نام آن پل حسن بیک بوده است و بعدها شاه عباس دوم دستور ساخت پلی با عظمت را به جای پل حسن بیک می دهد.